Nieuw regulerend beginsel: betekenis

 

Jan van Til

 

 

In grote delen van de ons omringende wereld staan goederen (materie) en transport/transformatie van goederen (energie) niet meer in het brandpunt van economische belangstelling. En dat is niet omdat we inmiddels zonder materie kunnen. Ook niet omdat we zonder de energie kunnen om die materie te verplaatsen en/of te transformeren. Nee, er is iets anders dat die centrale en ook regulerende rol heeft overgenomen: informatie. Op basis van informatie sturen we, bijvoorbeeld, een vloot aan enorme schepen/vliegtuigen met een scala aan goederen ten behoeve van een waaier aan belanghebbenden kriskras de wereld over.

 

Materie-economie transformeert via energie-economie in informatie-economie. En als gevolg van stormachtige en aanhoudende ontwikkelingen in ICT, is inmiddels een heuse informatiemaatschappij ontstaan. Een maatschappij waarin aan informatie geen enkel gebrek is en waarin zich steeds vaker en ook steeds indringender de vraag naar betekenis, naar waarde en zin van die veelheid aan informatie aan ons opdringt. In onze omvangrijke informatiehuishoudingen wordt eenduidige betekenis een schaars ‘goed’ en promoveert daardoor van middel tot doel. Een nieuw regulerend beginsel dient zich aan!

 

Het is tijdens deze vooravond, een vooravond van een omslag in denken tot nieuw handelen, dat de behoefte aan een nieuw regulerend beginsel zich manifesteert: betekenis. Want op basis van betekenis selecteren we de informatie van waarde, komen we tot zinvol gedrag en sturen we goederen enzovoort kriskras de wereld over.

Met betekenis als nieuw regulerend beginsel zijn we in staat om onze informatiehuishoudingen op nieuwe en hogere orde te brengen en hedendaagse vraagstukken en problemen structureel op te lossen. Het huidige regulerend beginsel, informatie, blijkt daarvoor niet langer bruikbaar.

 

Vanuit een (natuur-)wetenschappelijk perspectief bekeken, is de beweging materie – energie – informatie – waarde/zin/betekenis er één van toenemende complexiteit. Dat is niet anders; we moeten dóór! Wie echter met antropologische ogen kijkt – vanuit gebruiksperspectief, zeg ook maar, ziet daarin een belangrijke toewending naar de kern van de zaak zelf. Waarde/zin/betekenis is immers allesbepalend voor welke informatie we als mensen gebruiken om beschikbare energie effectief aan te wenden teneinde materie naar onze hand te zetten.

 

In de toenemende dynamiek en diversiteit van onze moderne bedrijvigheid en informatiesamenleving is er maar weinig dat nog lang hetzelfde blijft. Eigenlijk is alles continue in beweging. Situaties wisselen elkaar steeds sneller af waarbij tegelijkertijd en vanuit wisselende disciplines en belangengroepen, elk vanuit eigen invalshoek, invloed wordt uitgeoefend. Dee Hock, de oprichter van VISA USA/International, benoemde dat verschijnsel al in 1970 als de “compression of time and events”. En het is vanwege deze verder en verder voortschrijdende compressie dat betekenis van informatie zo overduidelijk ‘vloeibaar’ wordt en aanwijsbaar wisselt met de situatie waarin die informatie zich aan ons, mensen, voordoet.

 

Het wordt tijd, hoog tijd, dat we onze informatiesystemen ‘upgraden’ naar nieuw regulerend beginsel: betekenis. Betekenis van informatie is niet langer absoluut te vatten, maar manifesteert zich als door en door situationeel. En de manier waarop we onze informatie ordenen tot situationele betekenis moet daarop nauwkeurig aansluiten.

 

Dat is een opgave die meer dan de moeite waard is. Erkenning van betekenis als regulerend beginsel van informatie geeft de dóórgaande ontwikkeling van maatschappij en bedrijfsleven een enorme boost en brengt ons wezenlijk grotere leef- en werkruimte voor het boeken van nieuwe en grotere successen.

 

 

 

Februari 2010, 2010 © Jan van Til

 

Voorgaand artikel is eveneens gepubliceerd op mijn blog “Informatiekundig bekeken”.