Shift Inescapably Happens
Jan van Til
In
onze hedendaagse wereld raken individuen hyperconnected [1]. Mensen in groepen en
afdelingen…. Mensen in business units en organisaties…. Overal raken ze hyperconnected. En dankzij de vele indrukken die al deze mensen
in al hun wisselende verbanden via al deze veranderlijke en voortdurend
veranderende connecties opdoen… neemt hun gedragsrepertoire hand over hand toe.
Dat geldt voor U. Dat geldt voor mij.
In
het kielzog daarvan neemt voorspelbaarheid van gedrag (snel) af. Ook de ons zo
vertrouwde samenhang ‘der dingen’ – wereldbeeld, zeg ook maar – komt meer en
meer op losse schroeven te staan. Zaken lijken steeds meer door elkaar te gaan
lopen. De organisatie zoals wij die kennen, en dat geldt uiteraard voor elk ander
verband, vervloeit en verliest
haar zo bekende vaste vorm en patronen. Gangbare middelen voor coördinatie van
(onderling) gedrag werken niet of nauwelijks meer. Management zoekt
koortsachtig naar oplossingen in
een oplossingsruimte die zelf volop in de wind van zojuist geschetste
veranderingen staat. Ons onderling verkeren krijgt trekken van een soort pap
van wat eens rups was en vlinder moet worden. Ieder doet wat hem/haar – gegeven
de situatie-van-het-moment – het verstandigst lijkt.
Onderlinge irritaties en erupties nemen daarbij nog in hevigheid en frequentie
toe. Al met al reuze lastig, maar shift inescapably
happens: de wereld creëert – onstuitbaar; of het u nu aanstaat of niet – haar
nieuwe vorm.
Ook
de businessomgeving wordt vluchtig en onzeker. Oude en vertrouwde methoden en
denkwijzen verliezen in ijltempo kracht; nieuwe worden (nog) genegeerd –
management houdt zich nog krampachtig vast aan weliswaar erkende, maar
inmiddels disfunctionele ziens- en
zijnswijzen. “In times of drastic change, learners inherit
the world, while the learned remain beautifully equipped to deal with a world
that no longer exists”, zei Eric Hoffer
(al) in 1973. De
uitdaging blijft om de learned te transformeren in learners.
In
zo’n hyperconnected wereld – een netwerk van
netwerken – is een verschuiving in focus van losse applicatie naar applicaties-in-een-keten natuurlijk prachtig, maar tegelijk
ook volstrekt ontoereikend. Wat
vandaag de dag duidelijk zou kunnen (en ook moeten) zijn, is dat het meer dan
ooit om de individuele hyperconnected mens draait die met al zijn ‘gedoe’ en
in volle wisselwerking
met zijn dynamische omgeving de organisatie tot een succes maakt.
Hoe
gaat IT eigenlijk met deze inescapable shift om?
Enerzijds telt IT als de grote gangmaker achter deze omwenteling. IT hielp de
geest uit de fles en bracht zo voortgaande beweging onomkeerbaar op stoom.
Anderzijds is het diezelfde IT die momenteel (en grotendeels onbewust) voor
veel frustratie en stagnatie zorgt. Want IT blijft hangen in T – ten koste van
betekenisvolle I. En dat terwijl we verder moeten; shift is inescapable!
Nog altijd staat techniek (applicaties, netwerk, interfaces etc. etc.) krachtig
in het brandpunt van haar belangstelling: nieuwe technologieën en technieken
blijven over elkaar heen buitelen. Klopt, er is nu ook aandacht voor
integratiemanagement om de explosieve (wild)groei aan interfaces te… te…, ja
wat eigenlijk precies? Het is zonneklaar dat integratiemanagement tot op heden
slechts pijnlijk duidelijk heeft gemaakt hoe tenenkrommend
onsamenhangend hedendaagse (geavanceerde) informatiesystemen nog altijd zijn.
We
zitten volop in nieuwe ontwikkelingsstap.
Shift inescapably happens. En die shift kunnen we
bespoedigen door het oude en vertrouwde nu verder maar gewoon los te laten.
Denk aan Hoffer; laten we learners
worden en de wereld betreden die onstuitbaar in wording is. Laten we de hyperconnected mensen met al hun ‘gedoe’ in het centrum van
onze oprechte belangstelling plaatsen. Onze welhaast genetisch ingebrande ijver
uiterste objectiviteit na te jagen (hartelijk dank Descartes!)
door het subject stelselmatig buiten spel te zetten, werkt niet meer. Menselijk
gedoe – hoe lastig dat misschien ook lijkt – moet het voorwerp bij uitstek
worden van onze onverdeelde aandacht.
Hoe
‘vangen’ we dat menselijk gedoe? Wat is de informatische
crux van alle menselijke gedoe? Dat is Informatie van Betekenis voor Hyperconnected Mensen. Inderdaad, dáár
zijn we uit de bocht gevlogen: voor hyperconnected
mensen begint informatie uit een nog steeds groeiende brei aan gekoppelde
systemen heldere betekenis hinderlijk te verliezen. Menselijk gedoe vraagt –
uitgerekend nu: hyperconnected! – van geval tot geval
om kraakheldere betekenis. Anders wordt het niets met de vlinder. Informatie
van Betekenis stuurt optimaal hyperconnected
menselijk gedrag; hun gedoe, zeg ook maar. Een wezenlijk
stelselmatige (kijk op) informatievoorziening [2]; dàt
brengt noodzakelijke doorbraak een
hele stap, ja, een sprong dichterbij. Daarbij maken we volop gebruik van
geavanceerde hedendaagse technologie: die doet haar ingewikkelde werk, net als
altijd – wellicht
in een iets andere setting [3], maar
nu met Informatie van momentane Betekenis. Vlinders kunnen er mee lezen en
schrijven.
Januari
2011, 2011 © Jan van Til
Voorgaande
tekst is eveneens gepubliceerd op mijn blog “Informatiekundig bekeken”.
Noten:
[1] De term hyperconnected trof ik aan in From Hierarchy to Panarchy: Hybrid Thinking’s Resilient Network of Renewal van Nicholas Gall (Gartner; 22 December 2010). Genoemd
artikel zette me aan tot het schrijven van deze column. De inescapable
shift die Gall aanwijst, is al vele jaren zichtbaar
en begint op alle terreinen van de samenleving steeds duidelijker vormen aan te
nemen. Ja, uiteindelijk ook in de IT. Inescapable!
[2]
Het Handboek Metapatroon van de hand van Pieter
Wisse geeft de lezer de uitgekiende mogelijkheid om een goed idee op te
doen van een stelselmatige kijk op informatievoorziening – zo uitgebreid en
gericht als de lezer zich maar wenst.
[3]
Eind januari 2011 wees ik Nicholas Gall op het mogelijk
belangwekkende verband tussen informatie-infrastructuur (Information Dynamics) en panarchy/panarchitecture (Gartner). Zie daarvoor mijn bijdrage op Amplify.