Zijn processen overbodig?
Jan van Til
In 7 IT trends voor 2013
schetst Ron Tolido een zevental trends, waarvan de
vijfde, “No Process”, mijn serieuze aandacht trok en
trekt. Processen zijn, zo vertelt Tolido, steeds
vaker… overbodig. Als ik Tolido goed begrijp, bedoelt
hij dat processen er – informatisch gesproken –
steeds vaker steeds minder toe doen. Ik denk dat Tolido
wat dat betreft het gelijk aan zijn zijde heeft.
Processen
zijn menselijke verzinsels. Ze zijn afleidbaar uit de waaier aan activiteiten
van allerhande personen en verbanden waarin zij zich manifesteren. Het afleiden
van een bepaald proces kan zinvol zijn als een verzameling activiteiten zich
voordoet in een behoorlijk vast en weerkerend patroon.
Veel
automatiseerders baseren zich nog altijd vergaand op (bedrijfs)processen.
Die processen vormen de ruggengraat waaromheen de automatiseerder
informatiestromen modelleert. En de uiteindelijk resulterende
informatiesystemen zijn dan ook getrouwe afspiegelingen van die (bedrijfs)processen. Zowel informatiesystemen als
informatiestromen raken daarmee sterk en star verweven met de (bedrijfs)processen.
Vandaag
de dag… in volle en nog altijd toenemende dynamiek van moderne en bruisende informatiemaatschappij…
worden oude en vertrouwde patronen echter steeds zeldzamer. Herhaling komt
steeds minder voor. Vastigheid is steeds vaker ver te zoeken. Wat is een proces
eigenlijk nog (waard) als het activiteitenpatroon nagenoeg verdwenen is?
Waarom…
waarom hangen automatiseerders informatievoorziening nog altijd zo stringent op
aan (bedrijfs)processen? Waarom accepteren gebruikers
van/opdrachtgevers tot informatiesystemen nog altijd en domweg het algeheel
primaat van het (bedrijfs)proces? Is het niet helder
dat (bedrijfs)processen als krachtig vertrekpunt voor
informatiestromen hun waarde hebben verloren?
Langzaam
maar zeker moeten we wennen aan werkelijkheid van tal van losse activiteiten
die zich heel flexibel aaneen laten schakelen tot sterk variërende en ook heel
gevarieerde gelegenheidsketens. En, ja, klopt, zo’n gelegenheidsketen wordt
wellicht maar één keer actief. Zo’n weefwerk aan gelegenheidsketens kan goed
worden opgevat als een netwerk. Het is ook niet voor niets dat
informatiemaatschappij ook wel met de term netwerkmaatschappij wordt aangeduid.
Mensen zijn ook steeds meer aan het – zoals dat heet ‘netwerken’. De vloeibare organisatie komt steeds
meer aan zet.
Zijn
we er dan? Of blijken (straks) activiteiten eenzelfde lot beschoren als de
processen nu? Draait het wel duurzaam om activiteiten? Of is er nog iets anders
– iets dat de activiteiten feitelijk aandrijft?
Ja,
dat is er. Het heet… “informatie”. Informatie leidt onveranderlijk tot zowel
individuele als situationele interpretatie en betekenisgeving. Individueel
toegekende betekenis zet mensen aan tot situationele activiteit (met excuses
voor het pleonasme). Altijd. Inderdaad, het komt er meer en meer op aan om, met
de woorden van Tolido: “slim gebruik te maken van al
beschikbare informatie en de toestand van het moment.” We zijn toe aan Modern Informatieverkeer tot
trefzekere activiteit; nader uitgewerkt op Information Roundabout.
Informatie
zet mensen aan tot activiteit. Activiteit staat op haar beurt weer bol van
informatie – informatie ter initiatie van weer nieuwe activiteiten. Enzovoort,
enzovoort. Eeuwige wisselwerking. In hedendaagse dynamiek van
netwerksamenleving zullen daarbij steeds gemakkelijker geheel nieuwe
informatie/gedragspatronen ontstaan. Patronen die, waar men dat nuttig acht,
ook als processen kunnen worden vormgegeven en ingericht. Veel belangrijker is
echter dat we met elkaar komen tot werkelijk betekenisvol informatieverkeer met
het oog op trefzekere activiteit.
December
2012, 2012 © Jan van Til